Nhật Bản có môi trường làm việc áp lực nhất nhì thế giới. Ảnh: Reuters.
Theo thống kê， mỗi năm có hơn nửa triệu người tại Trung Quốc thiệt mạng vì làm việc quá sức， một con số gây sốc được Đài Truyền hình Trung ương Trung Quốc (CCTV) công bố vào năm 2016. Còn tại Nhật Bản， hiện tượng “karoshi” (làm việc đến chết) đã xảy ra， lan sang cả Hàn Quốc， nơi người lao động phải đối mặt với những giờ làm việc kéo dài.
Nhìn từ góc độ nhân chủng học， vấn đề này không chỉ diễn ra ở các thành phố lớn mà còn lan rộng ra cả những khu lân cận， đô thị loại II.
Những chỉ số đáng báo độngThực trạng làm việc quá sức đang trở thành vấn đề nghiêm trọng tại nhiều quốc gia， đặc biệt là ở khu vực Đông Á. Thống kê từ Tổ chức lao động quốc tế (ILO) cho thấy giờ làm việc trung bình tại các quốc gia như Nhật Bản， Hàn Quốc， và Trung Quốc đã giảm đáng kể trong hai thập niên qua， nhưng văn hóa làm việc cường độ cao vẫn tồn tại.
Năm 2018， người lao động tại Nhật Bản trung bình làm việc khoảng 1.680 giờ mỗi năm， giảm so với năm 2000. Chỉ số này cao hơn gần 350 giờ so với Đức và thấp hơn 500 giờ so với Mexico. Tuy nhiên， nhiều lao động Nhật Bản vẫn không sử dụng hết ngày phép được trả lương của họ， bất chấp các chiến dịch của chính phủ nhằm khuyến khích nghỉ ngơi.
Tại Trung Quốc， lịch làm việc bắt đầu từ 9 giờ sáng đến 9 giờ tối， sáu ngày một tuần (996). Đây được coi là chuẩn mực tại các công ty công nghệ hàng đầu như Baidu， Alibaba， phim hoạt hình nhật bản 18 Tencent và Huawei.
“Cục Thống kê Dân số và Việc làm Trung Quốc” cho biết， sexbaodam năm 2016，777D casino khoảng 30% lao động làm thêm hơn 8 giờ mỗi tuần， vượt xa giới hạn 40 giờ. Một số ngành nghề， như dịch vụ kinh doanh và sản xuất， ghi nhận hơn 40% lao động làm việc trên 48 giờ mỗi tuần， và số liệu thực tế có thể còn cao hơn nhiều”， tác giả James Suzman viết trong cuốn sách Lịch sử việc làm.
Những áp lực công việc này đã lan sang nhiều ngành khác tại các đô thị lớn như Thượng Hải， Bắc Kinh hay Thâm Quyến. Người lao động tại các khu vực này phải đối mặt với khối lượng công việc khổng lồ， trong khi họ thường không có lựa chọn khác nếu muốn duy trì hoặc thăng tiến sự nghiệp.
Dành thời gian cho công việc nhiều hơn gia đìnhSự ám ảnh với công việc không chỉ định hình cách sống của con người hiện đại mà còn gây ra những hệ lụy nghiêm trọng về mặt xã hội và sức khỏe. Tác giả James Suzman lập luận rằng phần lớn mọi người dành thời gian nhiều hơn cho công việc so với gia đình， và điều này đã thay đổi cách chúng ta tương tác， suy nghĩ và thậm chí cả giá trị sống.
Nhà nghiên cứu nhân chủng học Suzman chỉ ra hiện tượng "chết do làm việc quá sức" diễn ra ở cả những vùng lân cận bên cạnh các thành phố như Seoul， Thượng Hải hay Tokyo - nơi mà tư tưởng Nho giáo về trách nhiệm và danh dự hòa quyện với áp lực kinh tế hiện đại. Điểm khác biệt nằm ở cách các xã hội đối diện với vấn đề này. Tại Đông Á， người lao động chấp nhận sự hy sinh này như một phần của cuộc sống， trong khi ở Tây Âu và Bắc Mỹ， hiện tượng này thường bị quy về thất bại cá nhân thay vì sai lầm hệ thống.
Cuốn sách Lịch sử việc làm phát hành tại Việt Nam. Ảnh: Nhã Nam.
“Ở Anh， một báo cáo của Cơ quan Phụ trách An toàn và Sức khỏe năm 2018 tiết lộ rằng 15 triệu ngày làm việc đã bị lãng phí vì căng thẳng， trầm cảm và lo lắng liên quan đến công việc. Gần 600.000 lao động thừa nhận mình gặp vấn đề về sức khỏe tâm lý. Đây có phải do áp lực công việc gia tăng， hay do xu hướng "bệnh lý hóa" các trạng thái tâm lý bình thường của con người hiện đại”， tác giả James Suzman đặt ra câu hỏi
Văn phòng， cơ quan được cho là nơi định hình kỳ vọng， giá trị và quan điểm chính trị. Việc gặp gỡ， kết nối， thậm chí xây dựng mối quan hệ tình cảm tại nơi làm việc là một phần không thể thiếu trong cuộc sống của nhiều người. Các khảo sát cho thấy một phần ba người Mỹ từng trải qua mối quan hệ tình cảm tại công sở， và 16% trong số đó đã gặp được bạn đời tại đây.
Tuy nhiên， tác giả Suzman cảnh báo rằng dù công việc có thể tạo ra cảm giác cộng đồng， những mối liên kết này thường không bền chặt như lý thuyết của nhà khoa học Émile Durkheim từng dự đoán. Trong môi trường công nghiệp hóa， các kỹ năng cần thiết nhanh chóng trở nên lỗi thời， và áp lực đổi mới liên tục khiến người lao động khó lòng xây dựng được mối quan hệ xã hội lâu dài tại nơi làm việc.
Đọc được sách hay， hãy gửi review cho Tri Thức - Znews
Bạn đọc được một cuốn sách hay， bạn muốn chia sẻ những cảm nhận， những lý do mà người khác nên đọc cuốn sách đó， hãy viết review và gửi về cho chúng tôi. Tri Thức - Znews mở chuyên mục “Cuốn sách tôi đọc”， là diễn đàn để chia sẻ review sách do bạn đọc gửi đến qua Email: [email protected]. Bài viết cần gửi kèm ảnh chụp cuốn sách， tên tác giả， số điện thoại.
Trân trọng.